IJSSELKOGGE BERGING
Het 15e-eeuwse koggeschip in de IJssel bij Kampen is op 10 februari succesvol gelicht. de lichting van het schip, waar sinds de ontdekking ervan in 2011 hard aan is gewerkt, is gevolgd door ruim 1000 belangstellenden en nationale en internationale media die bijeen kwamen bij de Koggewerf in Kampen. Wouter Waldus, projectleider en onderwaterarcheoloog namens de aannemerscombinatie Isalacogghe: “dat we de IJsselkogge in z’n geheel en in een keer konden lichten, is een fantastische prestatie van het hele team. Het wrak kan een symbool worden van onze rijke maritieme geschiedenis en ik verwacht dat veel mensen, jong en oud, zich zullen verwonderen en gaan genieten van het fascinerende verhaal van dit schip uit de Hanzetijd”.
De combinatie Isalacogghe die de lichting van de kogge heeft uitgevoerd, bestond uit drie bedrijven, die gespecialiseerd zijn in archeologisch onderzoek (ADC ArcheoProjecten), duikwerkzaamheden (Baars-Cipro) en berging van schepen (HEBO Maritiem).
De meest bijzondere vondst: een kombuis in de IJsselkogge. Nog nooit eerder gevonden in een middeleeuws wrak, rechts; Verschillende vondsten uit de kogge, een metalen verbindingsstuk, enkele haardtegels (rechts), twee netverzwaarders, baksteen en vuurstenen object.
Kogge Journaal – Ruimte voor de Rivier IJsseldelta
Hijsframe voor bergen middeleeuwse IJsselkogge verscheept © TV Oost woensdag 9 september 2015
Duikers verkennen deel IJssel waar Kogge ligt vanmiddag start werkzaamheden © TV Oost dinsdag 15 september 2015
Eerste scheepsdelen van de IJsselkogge boven water – www.ruimtevoorderivierijsseldelta.nl
Onderwaterbeelden jufferblokken “Ruimte voor de Rivier IJsseldelta”
december 2015 – IJsselkogge – www.ruimtevoorderivierijsseldelta.nl
In opdracht van Rijkswaterstaat heeft Isalacogghe op het terrein van Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad het conserveringsstation voor de drie scheepswrakken gebouwd. Het betreft een kasconstructie met een gevel van sandwich panelen uitgevoerd door Broere Beregening en Agrowser. Het station bestaat uit een droge ruimte en een natte ruimte. De droge ruimte is voor de dagelijkse werkzaamheden, de natte ruimte voor de conservering. Deze ruimte is voorzien van een computergestuurd hoogwaardig klimaat- en beregeningssysteem. Het scheepshout is gedurende een half jaar via een sprinklerinstallatie nat gehouden. Na die periode zal de fase van gecontroleerd drogen ingaan; het hout zal van binnen naar buiten gedroogd moeten worden om zo scheurvorming en craquelé te voorkomen. Dit proces zal zeker enige jaren in beslag nemen. Uit onderzoek is gebleken dat veel scheepsonderdelen goed bewaard zijn gebleven, zoals een deel van het achterdek, jufferblokken en de binnenbetimmering in het achterschip.
Stichting Batavialand, een samenwerking tussen Bataviawerf, Nieuw Land en RCE Maritiem Depot, voert de conservering uit in opdracht van Rijkswaterstaat. Na conservering gaan de scheepwrakken deel uitmaken van de maritieme rijkscollectie en zullen ze in bruikleen worden gegeven aan de gemeente Kampen voor expositie.
De combinatie Isalacogghe en Stichting Batavialand zijn in Lelystad bezig met het conserveren van de IJsselkogge in een speciale conserveringsruimte waar het wrak continue wordt besproeid om te voorkomen dat het hout uitdroogt. De losse houtdelen zijn, om dezelfde reden, opgeslagen in zes containers gevuld met water. Deze containers zijn leeggehaald en de bijna 500 losse houten delen werden allemaal bekeken en beoordeeld. Dit hout varieert van dikke scheepsbalken tot losse plankjes van de binnenbetimmering. Naast houten delen zijn ook niet houten objecten geborgen. Het grootste deel hiervan betreft stenen bouwmateriaal van het oventje wat in de kogge is gevonden.
Lichting schuit op 29 september 2015.
Middeleeuwse Aak bij Kampen uit het water gehaald.
Onderwaterbeelden bij IJsselkogge bron; “Ruimte voor de Rivier IJsseldelta”
Het enorme middeleeuwse gevaarte, met een geschat gewicht van 50 ton en 20 meter lengte, is half november bijna geheel vrij gelegd en in het midden van het hijsframe gepositioneerd.
Voor de berging is een innovatieve methode ontwikkeld, het wrak werd in een soort mand van banden en dwarsbalken geplaatst. Verder is er een innovatief computersysteem ontworpen, dat alle 40 motoren voor de lichting aanstuurde. De IJsselkogge werd decimeter voor decimeter uit het water getild.